Dáiddadálus varás kurator oahpahalli
– 40 jagi lea vássan dan rájes go Mazejoavkkus lei čájáhus gos olles joavku lea ovddastuvvon. Sotnábeaivve 22. beaivvi skábmamánus rahpasa fas Mázejoavkku dáiddačájáhus, muhto dán háve geahččit besset oaidnit dáidagiid mat eai leat goassege ovdal čájehuvvon. Dat šaddá máilmme earenoamaš vásáhus, dadjá Dáiddadálu Susanne Hætta, gii lea vuohččan kurateren čájáhusa: Iežamet – Det som er vårt.
Govvejeaddji, girječálli ja fargga kurátor
Kuratorat eai baljo gávdno sámi dáiddamáilmmis, muhto seammás lea olu digaštallajuvvon siskkaldasat justte dan birrá. Earret eará dáppe Dáiddadálus. Susanne Hætta lea okta dain golmmain geat gieskat válljejuvvui CIMAM’s StayHome Curatorial Online Residency nammasaš kuratorprográmmii maid Office For Contemporary Art lea álggahan ovttas International Committee for Museums and Collections of Modern Art:ain.
Mii leat humádan Susannain dan earenoamaš čájáhusa birra mii fargga ráhpasa gehččiide, ja vel kurator vuogádaga birrá Sámis.
Lea go vuosttaš čájáhus maid kurateret?
-Lea. Čájáhusas leat čanastumit mu girjái, Mazejoavku. Indigenous Collectivity and Art, mii áitto almmuhuvvui EadnámetMaid deaivvadeamis. Leat dáidagat dán gávcci dáiddáriin. EadnámetMaid fáddá: luonddu illásteapmi, lei maid juoga main Mázejoavkku dáiddarat beroštedje, namalassii Álttá stuimmit. Nu leat čájáhusas čanastumit 40 jagi das ovdal gitta otnážii.
Movt leat bargan čájáhusain?
– Álggos lean guorahallan dáidagiid vai sáhtán bidjat čájáhusa oktii. Muhtun kuratorat geavahit máŋggaid jagiid, mus ledje guokte mánu dán bargui. Mun doaladin oktavuođa dáiddáriiguin ja ledjen geahččame dáidagiid mat soitet heivet. Mun háliidin ahte dáidagat galget sistisdoallat fáttáid nu go sámi rievttit, sámi eallimat, oskku ja sámi luonddujurddašeapmi. Lean maid ohcan dáidagiid mat eai leat ovdal čájehuvvon álbmogii, vai bukta juoida ođđasa čájáhussii.
Movt doaivvut čájáhus lei šaddat jus livčče dáža/olggobealde kurator dan sadjái go sámi kurator?
-Lea váttis gažaldat. Lea gal dainna lágiin ahte mus lea eará perspektiiva go dovddan Mázejoavkku historjja nu bures, ja go mus leat dieđut dáidagiid birra mat eai leat goasse čájehuvvon, nu ahte diekko lea mus sierralágan ovdamunni. Ja maid ahte mun oainnán ášši earaládje go dovddan fuolkevuođa dáidda dáiddáriidda danne go mii buohkat leat sámi dáiddarat. Lei hui buorre ja somá go Dáiddadállu jearai mu dán bargui.
Válljejuvvon “StayHome Online Curatorial Residency” prográmmii
CIMAM, International Committee for Museums and Collections of Modern Art, ja OCA – Office for Contemporary Art Norway, álggaheigga “StayHome Online Curatorial Residency” prošeavtta. Áigumuš lea doarjut fágaolbmuid Norggas geat ovddidit kurator- ja dutkanovdanahttima. Sii vuoruhit fágačehpiid geain lea sámi dahje diaspora duogáš.
Sii guhte besse prográmmii, ožžo 900 € stipeandda ja lassin vel mátkestipeandda boahtte jagaš CIMAM jahkasaš konferansii Polenii. Susanne leage okta dain golmmain gii lea válljejuvvon prográmmii.
– Lea hui gelddolaš oažžut máilmmeviidosaš mentora vai beasan ovdanahttit iežan gelbbolašvuođa dien guvlui. Sámis gal leat kuratorat, muhto mii dárbbašit eambbo kuratoriid ja suorgi dárbbaša ovdanahttima. Danne leat prográmmat nu movt CIMAM dehálaččat, vai beassat ovdánit. Livčče diehttelasat galgat gávdnot kurator oahppu dahje kurša mas lea álgoálbmot kurateren guovddažis. Sámi Allaskuvla lea okta ásáhus mii sáhtášii diekkar oahpu fállat, dadjá Susanne.
Muital čájáhusa dáidagiid birra. Mii lea earenoamaš?
-Josef Halse ja Synnøve Persen goappešagat njuohtaba dávjá abstrakta, muhto goappešagain lea luondu vuođđun. Dan háliidan áinnas čájehit. Synnøve Persen sárggui figuratiiva gováid dalle árrat iežas dáiddaoahpus, muhto heittii dainna maŋŋel 1978. Son lea dušše golbma dakkar dáidagiid sárgon, ja lea hui earenoamaš ahte mii beassat čájehit ovtta dain.
Rannveig Persena dáidagiid ii leat gal álki gávdnat, muhto mun ožžon luoikkas ovtta tevdnega maid son ráhkadii dalle go orui Máze dáiddaviesus. Das lea njuolga čanastupmi Mázii dainna lágiin ahte son lea sárgon dan máid oinnii iežas láseráigge doppe gos orui. Lea hui fiinna oktavuohta lundui ja dien áigodahkii.
Hans Ragnar Mathisen lea dovddus iežas kárttaid dihte main leat dušše sámi báikenamat. Dan áigge son dainna álggii, ii galgan heađisge sámi báikenamaid atnit, muhto son dagai dan dáidágis bokte. Mii beassat čájehit ovtta su vuosttaš kárttain maid son lea gieđain sárgon.
Ja de lea “Sarahkka” maid Berit Marit Hætta lea ráhkadan. Ii leat goasse čájehuvvon ovdal. Dáidda čájeha earenoamaš bures giehtabarggu ja su duogáža duojáriin. Maiddái čantástagáid Sámi vuoiŋŋalaš máilbmái. Lean hui movttet go dan maid beasan čájehit.
Don leat bargan ovttas Ann-Sofie Kallokain, guhte maid lea Dáiddadálu dáiddár. Makkár barggu lea son bargan, ja maid mearkkaša ahte dus lea Dáiddadállu ja olles dáiddár čorá duogábealde dakkár bargguin?
-Lea hui olu bargu čájáhusain, danne lea hui buorre go letne guovttis. Dáiddadállu ja moai, mii leat ovttasbargan Gilišillju Riddo Duottar Museain. Lea hui buorre ovttasbargu. Sii luiket visti ja buktet olu buori gelbbolašvuođa. Ann-Sofie lea duojár ja designer, mii lea leamašan stuorra ávkin go galga hábmet ja bidjat iešguđet dáidagiid vistái. Ja son orru Guovdageainnus, mii lea maid hui buorre go mun ieš in oro doppe. Lea maid hui buorre humadit earáiguin daid dáiddalaš mearradusaid birrá maid ferten váldit. Hui buorre!
“Iežamet – Det som er vårt” čájáhusas čájehuvvojit Sámi dáiddárjoavku/Mázejoavku ovddeš dáidagat. Mázejoavku ásahuvvui 1978:is. Mázejoavkkus ledje Aage Gaup, Trygve Lund Guttormsen (j. 2012), Josef Halse, Berit Marit Hætta, Britta Marakatt-Labba, Hans Ragnar Mathisen, Rannveig Persen ja Synnøve Persen.
Čájáhusa ráhppán lea Guovdageainnu Gilišiljus skábmamánu 22. beaivvi dii. 13.00. Čájáhus bistá ođđajagimánu 29. beaivái 2021 rádjái. Čájáhus lea ovttasbargu gaskal sámi Dáiddadálu ja RiddoDuottarMuseat, ja lea oassin digitála dáiddadeaivvadeamis EadnámetMaid, mii čájehuvvui skábmamánu álggus.
EadnámetMaid čalmmustahttá sisabahkkemiid ja luonddu illástemiid. Prošeakta buvttaduvvdo Dáiddadálu bokte ja lea ovttasbargu gaskal Sámedikkiin ja Office for Contemporary Art Norway (OCA). Eambbo dieđuid EadnámetMaid birra gávnnat dás: https://daiddadallu.com/blog
Njoammuneastadeami dihte eai leat nu máŋga saji rahpamis. Čájáhus bistá 29.01.21 rádjái, ja Gilišilju rahppa ain uvssaid dohko go riŋget sidjiide. Riŋges dán nummárii go háliidat fitnat doppe: (+47) 40611406.
